Bitlis’in Anadolu Kültür Mirasına Katkıları
13 plakalı Bitlis ilimiz doğu Anadolu’da, yukarı Fırat ve yukarı Murat bölgelerinde yerleşmiş, Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Mutki, Tatvan ilçelerini içeren güzel bir ilimizdir. Bitlis ilimizde, tüm Anadolu’da hüküm sürmüş beylik, devlet ve imparatorlukların hatıralarını ve izlerini taşır. Bunların başlıcalarını Hititler, Romalılar, Bizanslılar, Akkoyunlular, Safeviler, Ermenililer, Abbasiler, Selçuklular, Osmanlılar ve Türkiye Cumhuriyeti’ni sayabiliriz. Bitlis Rus ve Ermeni zulmünü yaşamış bir ilimizdir.
Sarıkamış harekâtında Allah u Ekber dağlarında donarak şehit olmuş askerlerin çoğu Bitlislidir. Çanakkale savaşından sonra generalliğe yükselen Gazi Mustafa Kemal Paşa, Rus ve Ermeni zulmü için 27 Mart 1916’da Bitlis’e gelmiş, Hazreti Mutki, Hacı Musa aşiretleri ve 16. Osmanlı Kolordusuna taarruz emri vermiştir.
Bitlis Vilayeti 8 Ağustos 1916’da tekrar Osmanlı topraklarına katılmıştır. Kurtuluş harbinde de Bitlis, Müdafaa-i Bitlis-Van cemiyetini kurarak, Sivas ve Erzurum kongrelerine Derviş Bey, İsmail Efendi, Emekli Binbaşı Süleyman, Mazhar Müfit Bey, Müderris Hafız Mehmed Cemil Bey, Hafız Mehmet Hilmi, Sadullah Efendi vekillerini göndermiştir. Bitlis ilimizden olup da ülkemize hizmet etmiş asker, siyasetçi, sanatçı, iş adamı, bürokrat olan büyüklerimizin ve değerlerimizin bazıları Mevlâna Abdurrahim-i Bitlisi, Şükr-i Bitlisi, Şeref Han, Şems-i Bitlisi, Müştak Baba, Hulusi Bitlisi, Kamran İnan, Ferhat Nasır, Muhsin Bayrak, Onur Akın, Şenay Aydın, Özgün Çoban ve daha birçoklarını yazabiliriz.
Bu yazımızda Bitlisli değerlerimizi hatırlamış oluyoruz. Bu değerlerden vefat edenlere Allah’tan (C.C.) rahmet diliyorum. Ruhları şad olsun. Yaşayan tüm Bitlislilere sağlıklar ve başarılar diliyorum. Arz ederim. Saygılarımla. Prof. Dr. Mehmet KAYA
