DEHB, dikkat süresinin kısa olması, dikkatini yaptığı işe veya oyuna vermekte zorlanma, eşya unutma/kaybetme, detayları gözden kaçırma, ilginin kolayca dağılması, görev ve sorumlulukları sürekli erteleme, yerinde duramama, oturması gereken durumda oturamama, çok konuşma, olaylara veya konuşmalara müdahale edip yarıda kesme, sorulan soru bitmeden cevabı yapıştırma, sıra beklemekte zorlanma, odaklanamama, dikkatin çabuk dağılması, aşırı hareketlilik, sabırsızlık, unutkanlık gibi belirtiler gösterir.
DEHB HASTALIĞI NEDİR?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), nörolojik tabanlı bir mental bozukluktur. Bu bozukluk tipik olarak kendini çocukluk çağında dikkatsizlik ve/veya aşırı hareketlilik (hiperaktivite), unutkanlık, tepkilerin kontrolsüzlüğü yahut ani ve dürtüsel tepkiler ve kolayca başka şeylere sapma olarak gösterir. Bir bireye DEHB tanısı konulması için belirtilerin 12 yaşından önce görülmesi, en az 6 ay boyunca var olması ve en az iki ortamda (okul, ev, eğlence etkinlikleri vb.) sorunlara yol açması gerekir. Çocuklarda dikkat eksikliği, okul başarısını düşmesine yol açabilir.
BU BELİRTİLER DİKKAT EKSİKLİĞİNİN BİR BELİRTİSİ OLABİLİR
Çocuklarda DEHB, aşırı hareketlilik şeklinde kendini gösterir. Özellikle küçük yaştaki çocuklar kendileri için riskli davranışlarda da bulunabilirler. Bu nedenle belirtiler dikkatli takip edilmeli.
Eğer çocuğunuz, sizi dinliyormuş gibi görünüp ilgisini sürekli başka bir alana kaydırıyorsa, dikkati çok çabuk dağılıyorsa, yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınıyor ve bu işleri yapmaktan hoşlanmıyorsa, verilen komutları izleme de güçlük çekiyorsa, günlük işlerini unutuyorsa bu belirtiler dikkat eksikliğinin bir belirtisi olabilir.
NEDEN OLUR?
Çocuklarda ve ergenlerde üzerinde en çok çalışılan ve en çok tanılanan mental bozukluk olmasına rağmen çoğu vakanın tam nedeni bilinmemektedir. DSM-IV kriterlerine göre tanılandığında çocukların %5-7’sini, ICD-10 kriterlerine göre ise %1-2’sini etkilemektedir. Oranlar çoğu ülkede benzer olmakla birlikte tanılama kriterlerine göre değişiklik gösterebilir. Erkek çocuklarda DEHB tanısı kız çocukların yaklaşık üç katıdır, ancak kız çocuklarında semptomlar erkeklere kıyasla farklılık gösterebildiği için bozukluğun çoğu zaman gözden kaçtığı düşünülmektedir. Çocukluğunda DEHB tanısı konan bireylerin %30-50 kadarı yetişkinlikte belirtileri göstermeye devam eder.
NASIL TANI KONUR?
Günümüzde tanıya yardımcı olacak herhangi bir laboratuar testi (kan testleri, idrar testleri vs), beyin görüntüleme yöntemi (beyin tomografisi vs) ya da psikolojik test yoktur. Hastalığın tanısı, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları alanında uzman hekim tarafından anne-babadan, öğretmenden, çocuğun kendisinden ve olabildiğince çok bilgi kaynağından bilgi elde edinilerek klinik olarak konur.
TEDAVİDE KULLANILABAİLEN FARKLI İLAÇ SEÇENEKLERİ MEVCUTTUR
DEHB’nin tedavisinde sık olarak kullanılan yöntemler ilaç tedavisi, bireysel eğitim, anne-baba eğitimi, aile tedavisi ve grup tedavisidir. İlaç tedavisinin bugüne kadar yapılmış olan bilimsel çalışmalarda en etkin tedavi biçimi olduğu ispatlanmış, hem kısa hem de uzun dönemde güvenilir ve diğer seçeneklerden daha üstün olduğu tespit edilmiştir. Tedavide kullanılabilen farklı ilaç seçenekleri mevcuttur.
DOKTOR KONROLLERİNE DÜZENLİ OLARAK DEVAM EDİLMESİ OLDUKÇA ÖNEMLİDİR
DEHB tedavisi uzun süreli bir tedavi biçimidir. İlaç tedavisinin hekimin önerdiği şekilde uygulanmasına azami dikkat gösterilmesi ve doktor kontrollerine düzenli olarak devam edilmesi oldukça önemlidir.
