Hürriyet Yazarı Hande Fırat Bugünkü yazısında Adı Üstünde Asgari Ücret Başlıklı Yazısnda Asgari ücretle ilgli beklentileri kaleme aldı.
Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, komisyon görüşmeleri başlamadan, seçim sürecinde temmuz ayında asgari ücretin 500 dolar seviyesine çıkarılacağını söylemişti. Bu nedenle de beklenti asgari ücretin 11 bin lira ve hatta üstünde bir rakam olarak belirleneceği şeklinde.
– Bir işçinin aylık brüt asgari ücreti 10 bin 8 lira.
– Vergiler ve kesintiler düştüğünde net ücret 8 bin 506 lira 80 kuruş.
– Bunun işverene toplam maliyeti 11 bin 759 lira 40 kuruş.
Şimdi dönelim bu yılın mayıs ayına, yani bir ay öncesine:
– TÜRK-İŞ’e göre 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 10 bin 360 TL.
– Yine TÜRK-İŞ’e göre yoksulluk sınırı ise (yani 4 kişilik ailenin gıda ve diğer tüm temel harcamaları için hanesine girmesi gereken toplam gelir tutarı) 33 bin 750 TL!
– Bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 13 bin 440 TL.
Bu rakamlar, aralık ayında yapılan yüksek zammın da yıl ortası gelmeden temel ihtiyaçları belirlemede yetersiz kaldığını gösteriyor. Yani öngörülen asgari ücret artık asgari ücret tanımlamasına yetmiyor.
İŞVERENE DESTEK GEREKLİ Mİ?
İşverene verilen 400 TL’lik asgari ücret desteğinin revize edilerek uygulanması bekleniyor.
– İşveren zorlandığında asgari ücret suiistimalleri söz konusu olabiliyor ve bu yine çalışanın aleyhine oluyor.
– Büyük işletmelerde böyle bir soruna çok rastlanmıyor, ancak daha küçük ölçekli işletmelerde banka üzerinden ödenen ücretlerin elden bir kısmının geri alındığı gibi örnekler yaşanabiliyor veya işveren doğrudan kayıtdışı istihdama yönelebiliyor.
ASGARİ ÜCRETLİ SAYISINDAKİ ARTIŞ
Asgari ücret tartışmalarını bu kadar gündemde tutan bir diğer neden de asgari ücretli sayısı. Türkiye’de asgari ücret diğer ülkelerden farklı olarak çok geniş kesimleri ilgilendiriyor.
– Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, aralık ayında yaptığı açıklamada özel sektörde çalışanların yüzde 37’sinin asgari ücret aldığını söylemişti. Buna göre, Türkiye’de asgari ücretle çalışan sayısı ortalama 5 milyon 400 bin kişi.
– Ancak asgari ücretin çok az üstünde ücret alanlar da dikkate alındığında bu rakamın 7 milyonu da geçtiği ve çalışma hayatının en az yarısını ilgilendirdiği tahmin ediliyor.
– Bu, dünyanın diğer birçok ülkesinden yüksek bir oran. Hollanda’da yüzde 3, Almanya’da yüzde 5, Fransa’da yüzde 8, Hırvatistan’da yüzde 10 düzeyinde bulunan asgari ücret, bizde bir geçim ücreti olarak uygulanıyor.
– Bu konuda kamu ve sendikalar dahil herkese görev düşüyor. Kamunun öncü ve özendirici, gerektiğinde zorlayıcı olmasına ihtiyaç var.
YAPIŞIK ÜCRET SORUNU
– Ancak bu yolla çalışma hayatının artık temel sorunlarından biri haline gelen asgari ücrete yapışık ücretlerden kurtulma şansı olabilir. Asgari ücret artıyor, ancak diğer ücretler aynı seviyede artmadığı için bütün ücretler asgari ücret seviyesinde buluşuyor.
– Büyük iddiaları olan bir ülkede ideal olan, çalışanların asgari ücrette buluşması değil, tüm ücretlerin yaşam standartlarını koruyacak ve çalışanlar arasındaki barışı koruyacak şekilde artırılması olmalıdır diye düşünüyorum.
